Wentylacja

Wentylacją nazywamy wymianę powietrza pomiędzy pomieszczeniem zamkniętym a otoczeniem. Celem wentylacji jest zapewnienie wymiany powietrza zużytego i zanieczyszczonego na świeże, niezbędne do oddychania oraz do bezpiecznej i prawidłowej pracy urządzeń zużywających powietrze w pomieszczeniach. Prawidłowo działająca wentylacja jest wymagana w pomieszczeniach gdzie przebywają ludzie oraz zwierzęta.

Rodzaje wentylacji:

  • Naturalna – wymiana powietrza przy wykorzystaniu przeciągu,
  • Grawitacyjna – odprowadzamy powietrze wykorzystując różnicę ciśnień pomiędzy pomieszczeniem (kratka wentylacyjna) a otoczeniem (zakończeniem przewodu wentylacyjnego – komina). Doprowadzamy powietrze przez elementy nawiewne celowo zamontowane (nawiewniki okienne, ścienne) lub nieszczelności w stolarce okiennej lub konstrukcji budynku,
  • Mechaniczna – przy zastosowaniu wentylatorów, central wentylacyjnych. Rozróżniamy wentylację do celów bytowych lub komfortu. Rekuperacja to odzysk temperatury w wentylacji mechanicznej

Skutki źle działającej wentylacji:

Widoczne:

  • skropliny pary wodnej na szybach lub innych powierzchniach
  • pleśń
  • wyczuwalny podwyższony poziom wilgoci
  • ciąg wsteczny przez kratki wentylacyjne

Niewidoczne:

  • bóle głowy, zmęczenie
  • choroby układu oddechowego
  • alergie
  • podrażnienie błony śluzowej
  • niszczenie ścian budynku

Wentylacja naturalna to wymiana powietrza przy wykorzystaniu tzw. przeciągu.
Przykładem wentylacji naturalnej może hala produkcyjna która ma po przeciwległych stronach drzwi. W momencie ich otwarcia uzyskujemy przewiew powietrza tzw. Wentylację naturalną.

Wentylacja grawitacyjna najczęściej stosowana składa się z kominów wentylacyjnych zaopatrzonych w kratki wentylacyjne, którymi cieplejsze powietrze wydostaje się ponad dach budynku i odprowadza zużyte powietrze a świeże powietrze doprowadzane jest poprzez mikrowentylację w oknach, drzwiach.
Dzieje się tak dlatego, że powietrze dostarczane do budynku jest zimniejsze od powietrza wydostającego się z budynku przez kominy wentylacyjne. Wynika to z prostej zasady fizyki, która mówi o tym, że cieplejsze powietrze jest lżejsze a tym samym jest wypychane do góry przez zimniejsze powietrze.

 

 

 

Jak działa rekuperacja czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła?

Głównym elementem systemu wentylacji jest centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła. Składa się ona z wymiennika ciepła, dwóch filtrów powietrza i dwóch wentylatorów – na wlocie i wylocie powietrza do centrali. Dodatkowo może być wyposażona w nagrzewnicę / chłodnicę wstępną i wtórną. Przez wymiennik ciepła, nazywany rekuperatorem przepływa zimne powietrze nawiewane do budynku i powietrze ciepłe usuwane z niego. Dzięki specjalnej konstrukcji wymiennika część ciepła z powietrza wywiewanego jest przekazywana do powietrza nawiewanego. Jak dużo – zależy od różnicy temperatur powietrza wewnętrznego i zewnętrznego, ich wilgotności oraz budowy wymiennika (nawet do 95%).

Dlaczego warto stosować wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła?

Minimalne strumienie powietrza doprowadzonego do pomieszczeń i odprowadzonego z nich reguluje Polska Norma PN-83/B-03430 „Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania”. I bez względu czy stosujemy w budynku wentylację grawitacyjną czy mechaniczną strumienie są takie same. Stosując wentylację mechaniczną mamy kontrolę nad ilością i jakością (temperatura, czystość) strumieni powietrza. Stosując regulator prędkości obrotowej wentylatorów ustawiamy żądaną ilość doprowadzanego i odprowadzanego powietrza.

W całkowitym bilansie na zapotrzebowanie ciepła dla budynku udział wentylacji to, około 50% (czyli 50% ciepła doprowadzanego do budynku ucieka przez komin wentylacyjny) dla porównania straty prze ściany to około 20%. W nowo projektowanych budynkach z uwzględnieniem przepisów dotyczących „Warunków Technicznych 2013” (Dz. U 2013 poz. 926), gdzie wskaźnik EP zużycia energii na cele ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej dla budynku nie może przekraczać 120 kW/m2*rok, udział start na wentylację może sięgać nawet 70%. Stosując filtry na wlocie do centrali wentylacyjnej oczyszczamy powietrze z zanieczyszczeń a stosując filtry Hepa dezynfekujemy powietrze oczyszczając je min. z grzybów, bakterii oraz większość wirusów.

Stosując wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła – „rekuperację” możemy ograniczyć straty na wentylacji w ciągu roku od 30% do 65%. Tym samym koszty związane z ogrzewaniem budynku możemy zmniejszyć od 30% do 65%.

Centralę wentylacyjną montujemy w miejscu, pomieszczeniu gdzie temperatura nie spadnie poniżej 5OC, zazwyczaj jest to poddasze lub piwnica lub inne pomieszczenie techniczne. Wymaga on podłączenia czterech przewodów rurowych: dwóch wlotowych i dwóch wylotowych. Wylot zużytego powietrza łączy się systemem przewodów doprowadzonym do „brudnych” pomieszczeń: kuchnia, łazienka, WC, natomiast wlot świeżego powietrza, ogrzanego już powietrza podłącza się do przewodów i doprowadza się do „czystych” pomieszczeń: sypialnia, pokój dzienny, gabinet, itp. Pozostałe dwa wyprowadza się na zewnątrz budynku (czerpnia, wyrzutnia). Przez czerpnię doprowadzamy świeże powietrze do centrali a wyrzutnią usuwamy zużyte.

Centrala wentylacyjna jest przydatna nie tylko zimą. W gorące letnie dni możemy odebrać ciepło z powietrza nawiewanego do pomieszczeń i w ten sposób je ochładzać (tak zwane „nocne wychładzanie”).

Im wcześniej w procesie budowy domu czy mieszkania podejmiemy decyzje o zastosowaniu do wentylacji układu mechanicznego to mamy większą możliwość wyboru optymalnego rozwiązania oraz optymalizacji związanych z tym kosztów. Na przykład umieszczenie przewodów wentylacyjnych w warstwie betonu na stropie.

Innymi możliwościami montażu systemu przewodów wentylacyjnych jest ich rozprowadzenie w warstwie izolacji na podłodze lub montaż w przestrzeni sufitu podwieszanego.
Coraz częściej na rynku pojawiają się przewody wentylacyjne z warstwą wewnętrzną wykonaną z dodatkiem środków bakteriobójczych, najlepszym dodatkiem jest srebro w postaci nanosrebra. Zaletą takich przewodów jest ich higieniczność.

Na tym etapie musimy zrezygnować z elementów wymaganych przy wentylacji grawitacyjnej. Takimi elementami składowymi są: kominy wentylacyjne, nawiewniki okienne lub ścienne, obróbki dachowe przy kominach. Stosując rekuperacje możemy zastosować urządzenia do ogrzewania budynku (kocioł grzewczy, pompa ciepła, grzejniki, ogrzewanie podłogowe) o mocy o około 30% mniejszej. Ma to również przełożenie na koszty inwestycyjne podczas budowy domu.

Bardzo często słyszymy złe opinie na temat rekuperacji: nie sprawdza się, przykry zapach z przewodów, hałas, trzeba czyścić filtry. Tak, to wszystko prawda i jesteśmy pewni, że w 90% ich przyczyną nie jest sama rekuperacja tylko zły dobór lub montaż instalacji. Dlatego głównym kryterium przy wyborze oferty na instalację, nie powinna być najniższa cena a najwyższa jakość. W końcu zamierzamy spędzić w naszym domu najbliższe 20 – 30 lat.

 

 

Wymagania normowe dotyczące wentylacji w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej

Najważniejszą normą – z punktu widzenia projektantów wentylacji – jest norma PN-83/B-03430 „Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania”. W dniu 8 lutego 2000 roku uchwalono zmianę do tej normy PN-83/B-03430/Az3:2000.

BUDYNKI MIESZKALNE

Strumień objętości powietrza wentylacyjnego w budynku mieszkalnym jest określony przez sumę strumieni powietrza usuwanego z pomieszczeń pomocniczych. Strumienie te powinny wynosić co najmniej:

  • w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę gazową lub węglową – 70 m3/h
  • w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę elektryczną – 30 m3/h w mieszkaniu do 3 osób, – 50 m3/h w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób
  • w kuchni bez okna zewnętrznego wyposażonej w kuchnię elektryczną – 50 m3/h
  • w łazience (z WC lub bez) – 50 m3/h
  • w wydzielonym WC – 30 m3/h
  • w pomocniczym pomieszczeniu bezokiennym – 15 m3/h
  • w kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchnię gazową, obowiązkowo z mechaniczną wentylacją wywiewną – 70 m3/h
  • dla pokoju mieszkalnego oddzielonego od pomieszczeń kuchni, łazienki i WC więcej niż dwojgiem drzwi lub pokoju znajdującego się na wyższym poziomie w wielopoziomowym domu jednorodzinnym lub w wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego – 30 m3/h

    Zaleca się ponadto projektowanie urządzeń wentylacyjnych, które umożliwiają okresowe zwiększanie strumienia objętości powietrza do co najmniej 120 m3/h.

BUDYNKI ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO

Strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić:

  • dla pokojów mieszkalnych: 20 m3/h dla każdego mieszkańca lecz nie mniej niż 1 wymiana na godzinę
  • dla pokojów zbiorowego przebywania ludzi (świetlice, pokoje nauki, jadalnie): 20 m3/h dla każdej przebywającej osoby
  • dla pokojów klimatyzowanych oraz wentylowanych o nie otwieranych oknach: 30 m3/h
  • kuchnie, łazienki oraz ustępy przeznaczone dla użytku indywidualnego jak dla budownictwa mieszkaniowego.

BUDYNKI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

Strumień objętości powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach przeznaczonych na stały i czasowy pobyt ludzi powinien wynosić:

  • 20 m3/h dla każdej przebywającej osoby
  • 30 m3/h dla każdej przebywającej osoby jeżeli dopuszcza się palenie tytoniu
  • 15 m3/h dla każdego dziecka (żłobki i przedszkola).

W klimatyzowanych oraz wentylowanych pomieszczeniach o nie otwieranych oknach strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić 30 m3/h dla każdej przebywającej osoby, a 50 m3/h jeśli jest dozwolone palenie.